zaterdag 26 november 2011

Mars Curiosity rover is op weg naar Mars


Zou de "Martian Defense Force" nog eens toeslaan dit jaar, of zou NASA's nieuwste en grootste Mars-rover Curiosity ongehinderd naar Mars kunnen reizen? Om 16:02 vandaag werd Curiosity (of het Mars Science Laboratory) zonder problemen gelanceerd. Tegen 16:46 koppelde Curiosity af van de laatste rakettrap (de Centaur) en daarmee was hij op weg naar Mars.



Curiosity maakt zich los van de Centaur-rakettrap. De rover zit in een grote "aeroshell", dat is een hitteschild, en daar aan vast zit een platform met systemen die de rover tot zijn tocht door de dampkring van Mars in leven houdt. Je kijkt op de foto tegen de zonnepanelen van dat platform aan.
In augustus 2012 volgt de volgende riskante fase: afremmen en landen op Mars met een jetpack!


vrijdag 25 november 2011

Morgen lanceert Curiosity

Morgenmiddag om 16:02 Nederlandse tijd (15:02 UTC) wordt NASA's grootste Mars-rover ooit gelanceerd vanaf Kennedy Space Center. Over dit lab op wielen kun je in een eerder artikel alles lezen.

De zestig meter hoge Atlas V is een van Amerika's krachtigste raketten.
Je kunt de lancering volgen op NASA TV of Spaceflight Now.

dinsdag 22 november 2011

Een astronaut op weg naar huis - nog een timelapse video


Astronaut Ron Garan maakte een prachtige video van de Aarde en uiteindelijk de landing van astronauten op onze planeet.




Sinds er een hoge gevoeligheid camera aan boord van ISS is, blijven schitterende beelden, zoals die in deze video komen. En wat te denken van dit plaatje (zuiderlicht boven Nieuw Zeeland):


Op de volgende foto is Nederland rechtsboven te zien. Prominent is het noorden van Italië te zien en de Alpen. (Vanaf deze hoogte lijkt een ritje naar Italië opeens peanuts).


In een oogopslag een groot deel van de Middellandse Zee. De Nijldelta (rechtsboven) is goed te zien.


Wolkenstralen (, jacobsladders of crepusculaire stralen) zijn vanaf de ruimte ook waarneembaar. Astronaut Ron Garan wist ze op de foto te zetten:


Nog een beauty. Astronaut Ron Garan is in de cupola is bezig met de timelapse die je hierboven kunt zien.


woensdag 9 november 2011

Phobos-Grunt zit vast in zijn parkeerbaan

De lancering van Phobos-Grunt, de eerste Russische planetaire missie sinds 1996, is geslaagd gisteren voor wat betreft het bereiken van een baan om de Aarde. Enkele uren daarna hadden de raketmotoren twee keer moeten ontbranden en dat is niet gelukt. Phobos-Grunt zit nu dus in een parkeerbaan van 207 x 347 kilometer (en een hoek van 51 graden op de evenaar).

Phobos-Grunt zit momenteel nog in de geel gekleurde baan.

Phobos-Grunt kan nog steeds Mars en haar maan Phobos bereiken, als de raketmotor alsnog werkt op de juiste momenten. De Fregat opduwraket is nog bevestigt aan de satelliet en de tweede trap is netjes afgekoppeld. De Russen willen om 20:00 vanavond (woensdag) opnieuw een poging wagen. Dat is wel vrij vlug, want volgens bronnen waren ze aanvankelijk van plan om alleen telemetriegegevens op te halen (dat kan pas om 18:30).

Een probleem dat de Russen hebben, is dat ze te weinig volgstations hebben. Afgelopen nacht had de burn moeten plaatsvinden boven Zuid-Amerika en daar heeft Rusland dus geen volgstation. Dat maakt de hele manoeuvre tricky. Daarom was men aanvankelijk Phobos-Grunt een tijd kwijt, omdat het niet in de baan zat waar men hem verwachtte.

[Update 10-11-2011 18:00]
De laatste berichten zijn dat zonnepanelen zijn ontvouwen en dat Phobos-Grunt op de Zon gericht is, waardoor de batterijen kunnen opladen. Maar er is nog geen signaal ontvangen van de belangrijkste zender op het ruimtevaartuig. Die zender kunnen ze vanaf Aarde aanzetten. De ESA heeft twee grondstations ingezet voor communicatie.

[Update 11-11-2011 11:40]
Er zijn geen nieuwe updates sinds vannacht en dat is waarschijnlijk geen goed teken.

[Update 11-11-2011 15:00]
Langzaam begint door te schemeren dat het echt niet wil lukken met Phobos-Grunt. Het lukt niet om een 2-weg communicatie op te zetten. En zonder die communicatie valt Phobos-Grunt over een tijdje terug op Aarde.

[Update 12-11-2011 1:00]
Iedere site die de missie volgt heeft nu de moed verloren. De Russen houden alles angsvallig stil. Stukje Sovjet-nostalgie lijkt het. Maar dat betekent ook dat we al lange tijd geen officiële updates meer gezien hebben.

NORAD (het departement van Amerikaanse defensie dat satellieten volgt) heeft berekend dat Phobos-Grunt zonder actie op 26 november terugvalt. De vraag is wat men met dat feit gaat doen. De brandstof is giftig en daar is nog niets van gebruikt. De vraag is dus: gaan ze hem kapotschieten en helpt dat?

Ook heeft een bekende volger van satellieten, Ted Molczan van de Seesat-L mailinglist, gemerkt dat er toch sprake lijkt van een zeker koerswijziging, mogelijk omdat brandstof is geloosd. Maar of dat waar is?

[Update 19-11-2011 10:45]
Interessante ontwikkeling: de baan van Phobos-Grunt is zodanig veranderd dat hij pas in januari zal terug vallen naar Aarde i.p.v. eind-november - begin-december. De satelliet schijnt zijn kleinere raketmotoren een keer te hebben ontbrand, waardoor de baan verbeterd is. Maar door wat of wie?? Roskosmos, de Russische ruimtevaartorganisatie blijft stil over de ontwikkelingen.

Het window waarin Phobos-Grunt naar Mars kan is bijna voorbij, maar sommige Russische experts denken dat Phobos-Grunt ingezet kan worden om naar de Maan of naar asteroïden te gaan.

Maar ja, als de Russen nog geen contact hebben weten te leggen met Phobos-Grunt, dan is dat natuurlijk allemaal wishful thinking.

Bronnen: Planetary Society blog, NASASpaceflight.com


maandag 7 november 2011

Russische Phobos-Grunt lanceert op 8 november

In november en december ga ik het behoorlijk druk hebben met cursussen, presentaties en een verhuizing. Dus ik weet niet of ik vaak in de gelegenheid ben om te bloggen.

Eerder schreef ik over NASA's nieuwe Mars-rover Curiosity. NASA is niet de enige die een satelliet naar Mars stuurt. Rusland gaat voor het eerst sinds 1996 een poging tot een missie naar de planeten ondernemen. En ook dit is een lander, maar dan op Mars-maan Phobos. Een Chinese kunstmaan, Yinghuo-1, lift mee.



De Russische missie heet Phobos-Grunt. Het idee is simpel: je wilt monsters van een andere planeet terug mee nemen naar Aarde? Waarom een ingewikkelde sample return missie naar Mars, als je veel goedkoper een monster van Mars-maan Phobos kunt meenemen? Natuurlijk is een monster van Phobos niet hetzelfde als een monster van Mars, maar het is een stuk goedkoper om naar Aarde te brengen.

Sample return missies hebben het nadeel dat je brandstof nodig hebt om bij je doel te komen, om er veilig te landen en je hebt een raket nodig om weer van het oppervlak te vertrekken en bij Aarde aan te komen. Een sample return missie naar Mars vergt waarschijnlijk meerdere lanceringen.

Phobos heeft een zeer geringe zwaartekracht. Zelfs met een raketmotor van geringe kracht kun je de zwaartekracht van Phobos ontsnappen. Phobos-Grunt heeft dus alles ineen en er was nog plek voor een kleine Chinese satelliet. Naar verwachting zal de missie 200 gram aan Phobos-monster meenemen. De capsule met dat monster moet in 2014 in Kazachstan landen. Als alles lukt natuurlijk. Opmerkelijk is dat de capsule geen parachute heeft om te landen.



De lander van Phobos-Grunt heeft een robot-arm om de monsters die naar Aarde moeten met zorg uit te kiezen. De lander heeft zelf ook analyseapparatuur om monsters te onderzoeken. Daarmee kan onderzocht worden uit welke bestanddelen het monster bestaat.

Een van de dingen die men wil achterhalen, is hoe Phobos gevormd is. Is het een ingevangen asteroïde, of is het tegelijk met Mars ontstaan? Hoe dan ook, Phobos-Grunt is een ambitieuze missie. Laten we hopen dat deze vlucht naar Phobos succesvuller wordt dan Russische missies in 1988 en 1996.

Bronnen: UniverseToday.com, Wikipedia.

zondag 16 oktober 2011

Prachtige maan vanavond

Ik reed over de A20 naar Gouda, toen ik hem laag boven de snelweg zag: de maan. Het was een plaatje, maar ik had geen fototoestel bij me. In ieder geval niet mijn spiegelreflex. Dus ik besloot na aankomst nog even een stukje richting Haastrecht te fietsen om te kijken of ik de maan er een beetje mooi op kon krijgen.

Deze maan schoot ik zo vanaf de gallerij van de flat waar ik woon. Met Canon EOS 60D, een lens van 200mm, 1/500 sec en f/5.6.
Alles ziet er magisch uit met maan. Dit is het Baden Powellplantsoen in Gouda. Dit keer op de automaat die voor 1 seconde belichtingstijd, f/3.5 en ISO-3200 ging.

Een boerderij vanaf de Steinsedijk tussen Gouda en Haastrecht. Je kunt de Canon op allerlei standen zetten, maar soms levert de automaat leuke resultaten op.

donderdag 13 oktober 2011

De inslag van een asteroïde kan je hele dag verpesten

Phil Plait van de Bad Astronomy blog sprak onlangs op de conferentie TEDxBoulder over wat asteroïden kunnen aanrichten en wat we er tegen kunnen doen.

dinsdag 11 oktober 2011

Mars Science Laboratory, een lab op wielen

Op 25 november moet de nieuwe troef van NASA gelanceerd worden in het onderzoek naar de planeet Mars: de Mars Laboratory Rover, ofwel Curiosity. Het is niet zo maar een rover: hij is zo groot als een Mini Cooper en hij wordt met een jetpack aan een kabel op Mars gezet. Het is de meest spectaculaire landing op Mars ooit. Het is ook een vrij dure missie, 2,3 miljard dollar. Mars Science Laboratory is dan ook een vlaggeschip-missie. In tegenstelling tot de Spirit en Opportunity rovers en NASA kon het niet veroorloven om twee van deze rovers naar Mars te brengen.


(Ik heb deze video al eens eerder gepost, maar het blijft een mooi filmpje. Ik zag op Youtube dat Doug Ellison (van unmannedspaceflight.com) er aan gewerkt heeft en daarbij alles er aan gedaan heeft om de video zo waargetrouw mogelijk te maken.)

maandag 10 oktober 2011

Nieuwe zonnesatelliet van ESA gaat het heet krijgen

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft twee nieuwe wetenschappelijke missies geselecteerd. Ten eerste is er de Solar Orbiter die dicht op de Zon onderzoek gaat verrichten en Euclid dat een 3D kaart van het heelal moet gaan maken. Een derde missie, Plato, dat planeten rond sterren moest gaan zoeken, is afgevallen.

Solar Orbiter
Solar Orbiter wordt gelanceerd in januari 2017 met een Atlas V raket. De raket is een bijdrage van NASA aan deze missie. Na een diverse zwaartekrachtslingers lans Venus en de Aarde, komt de Solar Orbiter in een ellipsvormige baan rond de Zon met als dichtste punt 26 miljoen kilometer van de Zon. Dat is 1/3 van de afstand van Mercurius tot de Zon. Het hitteschild van de satelliet zal dan oplopen boven 500 graden Celsius. Ook zal de satelliet bestand moeten zijn tegen de uitbarstingen die de Zon van tijd tot tijd heeft. Later in de missie zal de baan steeds meer hellen ten opzichte van het vlak waarin de planeten draaien, zodat de Solar Orbiter geleidelijk meer van de polen van de Zon te zien krijgt.

woensdag 5 oktober 2011

NASA tweetup voor Mars Science Laboratory rover

Opgelet: vanaf 18:00 vanavond (woensdag) tot vrijdagavond om 18:00 kun je je opgeven voor de NASA tweetup voor de nieuwe Mars-rover. Officieel heet hij Mars Science Laboratory, maar je mag hem ook Curiosity noemen. Curiosity moet na zijn landing in augustus 2012 op zoek gaan naar leven op de rode planeet: of het nu bestaat of ooit bestaan heeft.

Curiosity heeft een serieus laboratorium  aan boord. Hij kan monsters nemen met een schep en die monsters door verschillende experimenten onderzoeken. De rover heeft ook een laser waarmee hij op enkele meters afstand materiaal kan laten verdampen, waarna een instrument meet wat er in de vrijgekomen damp aan chemische stoffen zit. Ik ben zelf buitengewoon enthousiast over deze missie, dus verwacht zeker een artikel van mij hierover: tweetup of geen tweetup.

Allereerst even wat praktische punten over de tweetup: Curiosity wordt gelanceerd op 25 november vanaf Kennedy Space Center in Florida. Wordt je uitverkoren, dan wordt dus wel verwacht dat je naar de USA gaat en op eigen kosten.

Mocht je worden uitgenodigd, bereid je dan voor op een hele bijzondere ervaring à la "Sjakie en de chocoladefabriek", maar dan op gebied van ruimtevaart. Experts zullen je alles vertellen over wat de nieuwe Mars-rover gaat doen, hoe het laboratorium werkt, en hoe hij bij Mars komt. Ze nemen materiaal mee dat je mag vastpakken en ongetwijfeld krijg je de Atlas V raket waar Curiosity op gelanceerd wordt van dichtbij te zien.

Iedereen met een Twitter account en de wil om rond 25 november naar Florida te gaan maakt kans. Hier kun je je opgeven:
http://www.nasa.gov/connect/tweetup/tweetup_curiosity_11-23and25-2011.html

Veel succes!

(Ter inspiratie hier nog even een video over deze spectaculaire missie)

zondag 25 september 2011

Een tweetraps waterraket?

Wel eens een waterraket gelanceerd? Je kunt een waterraket maken van een pet-fles door hem voor een deel te vullen met water en dan met een fietspomp onder druk te zetten. Je lanceert de fles op zijn kop.

Ik kon het niet laten om deze lanceerpoging te tonen: een tweetraps waterraket die tot 246 meter hoogte kwam:




Er is zelfs een site met tips hoe je zo'n tweetraps waterraket bouwt: Air Command Water Rockets. Dus als je nog een projectje zoekt om met de kids te doen...

zaterdag 24 september 2011

UARS satelliet teruggekeerd boven de Pacific

NASA heeft gezegd dat de UARS is teruggekeerd door de dampkring boven de Pacific, maar waar en hoe laat precies is niet bekend. Er zijn ook berichten op Twitter dat de satelliet is teruggekeerd boven Okotoks in Alberta, Canada.

Wordt vervolgd.

vrijdag 23 september 2011

Neutrino's sneller dan licht?

In het Gran Sasso onderzoekscentrum hebben wetenschappers gemeten dat neutrino deeltjes 60 nanoseconden sneller waren dan licht. Volgens de relativiteitstheorie van Einstein kan dat niet. Dus dat roept vragen op.

Neutrino's zijn deeltjes een hele lichte massa. Ze hebben nauwelijks interactie met materie waar ze doorheen vliegen. In de korte tijd dat je dit mailtje leest zijn er al miljarden door je lichaam gevlogen. Ze komen van de Zon en radioactief verval. Neutrinodetectoren zijn meestal heel groot (of heel diep) en je moet vaak heel lang wachten tot een neutrino interactie maakt met atomen waar het langs komt.

Het experiment is gedaan door een straal van neutrino's te sturen vanaf CERN in Zwitserland (ik wist niet dat dat kon trouwens) en ze werden opgevangen door een neutrinodetector in het Gran Sasso complex. Er zijn drie jaar metingen gedaan aan 15.000 verstuurde stralen van neutrino's. En het experiment bleek herhaalbaar. Neutrino's kwamen 60 nanoseconden eerder aan met een onzekerheid van 10 nanoseconden

De wetenschappers zijn bij hun experiment alles nagegaan wat ze konden, maar ze konden geen redenen vinden voor deze afwijkingen. Ik geloof niet dat ze speciaal sensatiebelust zijn. Ze hebben zelfs bij andere wetenschappers aangedrongen deze bevindingen onafhankelijk te proberen na te gaan. Er zijn nog twee neutrino-detectoren in de wereld waar dat kan.

Uiteraard zijn de media hierop gesprongen en berichten als "sneller dan licht mogelijk?" veranderen al snel in "sneller dan licht reizen mogelijk!!". Er zijn echter ook onderzoeken die laten zien dat licht wel sneller is dan neutrino's. Zo zijn neutrino's van de supernova 1987a onderzocht en die kwamen na het licht van de supernova.

Zoals de astronoom Carl Sagan al eens zei: buitengewone claims vragen buitengewoon bewijs. Laten we even afwachten of wetenschappers de metingen elders kunnen herhalen. Mocht het herhaalbaar zijn.. nou dan moet er behoorlijk wat natuurkunde herschreven worden. Het is ook mogelijk dat men een wetenschappelijke verklaring vindt voor de afwijking. In beide gevallen kan het heel interessant zijn.

Een actuele aflevering van de webcomic XKCD.
Bronnen: UniverseToday, Bad Astronomy blog.

donderdag 22 september 2011

Morgenavond geeft de UARS satelliet misschien een lichtshow!

Morgen valt een satelliet genaamd de Upper Atmosphere Research Satellite (UARS, ongelukkigerwijs uitgesproken in het Engels als "You arse") terug door de dampkring. Deze satelliet heeft sinds zijn lancering door een shuttle in 1991 jarenlang onderzoek gedaan aan de ozonlaag. Sinds 2005 wordt de satelliet niet meer gebruikt. De NASA heeft baan van de satelliet toen expres omlaag gebracht om te voorkomen dat de satelliet decennia lang een bestaan als ruimteschroot zou krijgen.

De shuttle Discovery bracht UARS op de STS-48 missie op een hoogte van 600 km en een hoek op de evenaar van 57 graden. Dat betekent dat de baan van de satelliet reikt tussen 57 graden noorderbreedte en 57 graden zuiderbreedte. Met andere woorden: de UARS komt ook regelmatig over ons land langs.

Satellieten in een lage aardbaan (zoals 600 km hoogte) vallen een heel klein beetje onder de invloed van de atmosfeer van de Aarde. Die is op die hoogte heel ijl, maar is genoeg om een satelliet steeds een heel klein beetje af te remmen. En afremmen in een baan om de Aarde betekent dat je baan lager wordt. Hoe lager je komt, hoe groter de invloed van de atmosfeer en het proces gaat dus steeds sneller.


De satelliet is inmiddels, mede dankzij de baancorrectie in 2005, in een baan van 175 bij 184 km hoogte (eerder vandaag nog 185 bij 195 km) en daar is de atmosfeer al zo dicht, dat het afremmen steeds sneller gaat. Ook een uitbarsting van de Zon heeft de satelliet onlangs nog een zetje gegeven. De baan en tijdstip van terugkeer van de satelliet is ook heel lastig te voorspellen.

NASA geeft updates via onder andere een RSS feed en Twitter. NASA verwacht dat de satelliet zal opbreken in meerdere stukken, waarvan delen op de grond kunnen komen. Daarbij weet NASA nu alvast te vertellen dat UARS niet boven Amerika zal komen. Prettig te weten. Waar dan wel? Dat is zelfs nu lastig te bepalen. Men schat nu in dat hij terug zal vallen boven de kust van Peru, maar als UARS een beetje sneller of langzamer daalt dan verwacht, dan kan hij ook een halve baan vroeger of later neerkomen. Boven Groot-Brittannië bijvoorbeeld.

Kans op menselijk letsel is klein, volgens NASA een kans van 1 op 3200. We hebben wel een kans op een spectaculaire lichtshow. Ergens morgenavond moet die plaatshebben. De huidige schatting is 1:58 plus of min 7 uur. Zeven uur geleden werd dat nog geschat op 23:00 plus of min 9 uur. Of we hem gaan zien weten we nog niet. NASA's UARS Twitter account heeft de meest recente info.

Astronoom Thierry Legault wist vorige week de UARS in beeld te krijgen met zijn telescoop. Die ziet er dus zo uit:




[Update 29 sept 20:15] Nog altijd is niet bekend waar en hoe laat UARS gaat terechtkomen. Het moment van terugkeer staat nu geschat op 5:16 vanacht plus of min 5 uur. Dat is een fikse marge. En aangezien je in 44 minuten aan de andere kant van de wereld bent op die hoogte, betekent dat ook dat de plek van terugkeer nog niet te bepalen valt.

De reden waarom UARS het langer volhoudt in zijn baan, is dat de positie van de satelliet gunstiger (aerodynamischer) is geweest.

Ralf Vandenberg, een Nederlandse astrofotograaf wist UARS in kleur op de gevoelige plaat te zetten:


[Update 30 sept 0:35] Laatste voorspelde tijdstip: 6:04 plus of min 3 uur (22:47 gemeten).


Bronnen: NASA, Planetary Society blog, Bad Astronomy blog.

dinsdag 20 september 2011

Waanzinnige video's: Vliegend over de Aarde

Vorige week publiceerde James Drake een prachtige video van een vlucht van ruimtestation ISS over de Aarde. Als je hem in HD kunt bekijken, moet je dat zeker even doen. In de video vlieg je over het Amerikaanse continent bij nacht. De vlucht begint boven Canada (Vancouver) en gaat dan langs Californië, over Mexico, Panama en uiteindelijk Zuid-Amerika, alhoewel ik de meren niet helemaal thuis kan brengen op Google Maps.


De video werd gemaakt door 600 foto's van een NASA site (The Gateway To Astronaut Photography of Earth) te maken tot een time lapse video. De foto's werden, zoals bijna alle nachtelijk fotomateriaal vanaf ISS, gemaakt door astronaut Ron Garan. Hij is samen met twee Russische collega's (Andrey Borisenko en Alexander Samokutyaev) op 16 september geland in de steppen van Kazachstan. Ik hoop dat iemand anders aan boord van ISS het stokje overneemt en nog meer van die prachtige foto's gaat maken. De drie ruimtevaarders zijn trouwens sinds april in de ruimte geweest.

Vanuit ISS kun je ook aurora's zien en dat ziet er zo uit.




Aurora's (in dit geval zuiderlicht) vinden zich hoog in de atmosfeer plaats, rond de 80 km hoogte. ISS vliegt op ongeveer 350 km hoogte over.

Het laatste filmpje laat wat van het leven aan boord van ISS zien en het afscheid van ISS en de landing op Aarde. De Sojoez landde heel nauwkeurig op de afgesproken plaats en daarom kon de landing van nabij op video gezet worden. (De video is een beetje lang. Helemaal op 23:53 zie je de landing van dichtbij.)




Heb je gezien hoe krap die Sojoez is? De Sojoez bestaat uit twee bewoonbare modules. Een ervan is de afdalingscapsule en die is krap! De ruimtevaarders zitten helemaal ingepakt tussen allerlei vracht dat mee terug moet (en op de heenreis is het niet anders). In dit geval was de capsule na landing omgevallen (niet ongebruikelijk) en zo hingen de ruimtevaarders op hun zij tot dat ze eruit gehaald werden.

Na maanden gebrek aan zwaartekracht is het natuurlijk weer wennen om de volledige 1 g op je te nemen. Vandaar dat de kosmonauten altijd begeleid worden bij hun terugkomst op Aarde.

donderdag 1 september 2011

NASA: Rotsen bij Endeavour krater niet eerder gezien op Mars

Ik kijk regelmatig op unmannedspaceflight.com wat liefhebbers van het Mars-roverprogramma maken van de ruwe beelden die NASA's Jet Propulsion Lab op haar website publiceert. Sinds Opportunity is aangekomen bij de Endeavour krater is het landschap verandert van een vlak landschap in een rotstuin. Zelfs het ongetrainde oog kan zien dat de rotsen hier ruiger zijn dan rotsen die eerder gevonden zijn. Uit de persconferentie blijkt dat deze rotsen ook qua samenstelling anders zijn.

De rotsen langs de kraterrand van Endeavour.

Vandaag vond JPL het tijd voor een persconferentie om de laatste vondsten te bespreken. Ik heb net het laatste stukje mee kunnen luisteren en op Twitter schrijven een aantal mensen de highlights. Het blijkt dat ook de wetenschappers van het roverprogramma ook heel enthousiast zijn over wat ze de laatste weken aangetroffen hebben.

woensdag 31 augustus 2011

De ISS Blues

Maandenlang verblijf in de ruimte, in een ruimtestation met vijf anderen in een ruimte niet veel groter dan een twee-onder-een-kap, dat doet wat met je. En als je terugkeer dan ook nog uitgesteld wordt, wat moet je dan? Dan zing je de Space Station Blues.



Nou ja, over het uitzicht mogen ze in ieder geval niet klagen. Ik vond dit filmpje op Twitter dat ik helaas niet kan "embedden" in deze pagina, maar wel gaaf om een (half) baantje om de Aarde mee te mogen kijken.

dinsdag 30 augustus 2011

Leestip: Riding Rockets van Mike Mullane

Van sommige boeken hoef je maar een paar bladzijden gelezen te hebben om te weten dat je er veel plezier aan gaat beleven. Dat gevoel had ik meteen bij het boek "Riding Rockets" van oud-astronaut Mike Mullane. Geen nieuw boek (gepubliceerd in 2006), dat niet, maar wel een leuk boek. Ik heb in tijden niet zo snel een boek uitgelezen en ik moest regelmatig hardop lachen over Mullane's avonturen.

Een later vrijgegeven foto van astronaut Mike Mullane op de militaire missie STS-27 in 1988.


donderdag 25 augustus 2011

NASA's nieuwe missie naar de Maan

Over twee weken gaat NASA op een Delta 2 raket twee satellieten naar de Maan sturen. Het heet de GRAIL missie en het doel is deze keer om met die twee satellieten het zwaartekrachtveld van de Maan in kaart te brengen.

Ik moet de press kit van GRAIL nog doorlezen, maar hier is alvast een animatie van NASA's Jet Propulsion Laboratory over het idee achter de missie:



woensdag 24 augustus 2011

Betrouwbare Progress-raket vandaag niet betrouwbaar

Opmerkelijk: de 44e lancering van een Progress vrachtschip naar ruimtestation ISS is mislukt. Dat is opmerkelijk omdat de Russische onbemande Progress- en de bemande Sojoez-raketten over het algemeen zeer betrouwbaar zijn. Zozeer zelfs dat de lancering van een Progress-ruimteschip normaal gesproken nauwelijks nieuws is.

Sinds 1978 zijn er volgens mij 128 exemplaren zonder problemen gelanceerd.

De lancering ging fout om 5 minuut en 50 seconden na de lancering fout, dus verwacht geen spectaculaire explosies in het filmpje hieronder (lancering op 1:41 in de video).



maandag 15 augustus 2011

ISS astronaut ziet meteoor

Afgelopen weekend was de Perseïdenzwerm te zien, een meteorietenregen die elk jaar rond 12 en 13 augustus terugkomt. Nou ja, te zien... In Nederland was het weer eens bewolkt, of in ieder geval waar ik woon. Maar in de rest van de wereld werd menig lichtspoor aan de hemel waargenomen.

Wat ik niet wist, is dat meteoren ook goed te zien zijn vanuit de ruimte (maar waarom ook niet?).
Tot mijn verbazing wist een astronaut aan boord van ISS, Ron Garan, een meteoor op de foto te zetten. Op Twitter maakte hij de foto wereldkundig.

De Perseïden zijn stukjes gruis van de komeet Swift-Tuttle die verbranden in de dampkring. Dat gebeurt meestal op een hoogte van ongeveer 100 km. Ik heb geen idee wat de witte stip erachter is. Vermoedelijk een heldere ster.

maandag 8 augustus 2011

Neil deGrasse Tyson: we zijn gestopt met dromen

Neil deGrasse Tyson is een man naar mijn hart. Waarom ruimtevaart? Ook tijdens de show van Bill Maher weet hij het weer perfect te verwoorden:


zondag 7 augustus 2011

Oppportunity tuurt in de Endeavour krater

In 2008 kondigde hoofdonderzoeker van het Mars Exploration Rover programma, Steve Squyres, aan dat Mars-rover Opportunity zou rijden naar een ver gelegen krater genaamd Endeavour. Die krater lag 12 kilometer van waar Opportunity toen stond (nabij de Victoria krater) vandaan.

Opportunity moest bovendien gevaarlijke duinen ontwijken waar het anders in vast kon komen te zitten. Dus het werd eerder 19 kilometer. En Opportunity had onderweg natuurlijk ook nog wetenschap te doen, dus het ging er niet om er zo snel mogelijk te zijn. Sterker nog, de rover vond onderweg een stuk rots dat vermoedelijk zijn oorsprong had diep in Mars, dus dat was zeker iets om te onderzoeken.

En nu, drie jaar later, staat Opportunity echt bijna aan de rand van de Endevour krater. Hij kan al in de 21 kilometer brede krater kijken en de bodem zien. Je zou bijna vergeten wat een onmogelijke uitdaging het leek om zo'n afstand te overbruggen.

De kraterrand van de Endeavour krater. Linksboven zie je de bodem van de krater. Deze compositie is gemaakt op basis van ruwe beelden van Opportunity door James Sorenson.

donderdag 4 augustus 2011

Juno missie gaat naar Jupiter

Net weer gelezen dat er aanwijzingen zijn in foto's van de Mars Reconnaissance Orbiter dat vloeibaar water voorkomt op Mars. "Interessant, maar zo komt mijn Juno-artikel nooit af", dacht ik. En Juno moet morgen (vrijdag) al gelanceerd worden. De lancering is gepland om 17:34.

Juno wordt gelanceerd op een krachtige Atlas V raket.

woensdag 3 augustus 2011

Multiverse theorie kan misschien bewezen worden

Autorijden van en naar het werk vind ik altijd een enorme verspilling van tijd en om die tijd toch enigszins nuttig te besteden, luister ik naar audioboeken. Het is verbazingwekkend wat je al rijdende allemaal kunt leren.

Zo heb ik ook diverse audio-versies van recente boeken over fundamentele natuurkunde geluisterd, zoals "The Grand Design" van Stephen Hawking, Parallel Worlds van Michio Kaku (al weer wat ouder) en Hidden Reality van Brian Greene. Ik was in al deze boeken verbaasd hoe zeer er al gedacht wordt over parallelle universa, of wel het multiversum. Niet dat de theorie door elke vakgenoot wordt ondersteund, maar toch frappant.




In "The Grand Design" deed Stephen Hawking het over komen of de theorie voor een multiversum al redelijk beklonken is. Brian Greene deed zijn best om de aanleiding tot deze theorie uit te leggen, maar zijn boek is zulke zware kost, dat ik de audioversie des te meer een uitdaging was. Ik heb meerdere CDs (ik brand Audible files in iTunes naar CDs) twee of drie keer heb moeten beluisteren. En toen snapte ik er nog maar de helft van. Qua heldere uitleg is Michio Kaku wat mij betreft de winnaar. Niet dat ik nu alle wetenschappelijke beweegredenen achter de theorie hier kan herhalen.

Een uitbarsting van de Zon komt onze kant op

Satellieten die de Zon waarnemen zagen vanmiddag een uitbarsting die op onze planeet gericht is. Vrijdag om 16:00 komt de wolk met geladen deeltjes bij ons aan. We hebben nog even tijd dus om ons voor te bereiden. Hier is hoe de uitbarsting er uit zag, gezien door het Solar Dynamics Observatory, een NASA satelliet die de Zon 24 uur per dag in de gaten houdt.



dinsdag 2 augustus 2011

Vesta in hoge resolutie

De Dawn ruimtesonde draait inmiddels zijn baantjes rond de asteroïde Vesta en gisteren publiceerde NASA de eerste hoge resolutiefoto's van Vesta in zijn geheel.

Vesta's volledige portret.Links zie je drie kraters op een rij van klein naar groot. Die combinatie wordt de sneeuwman genoemd. Er zijn kraters met donker materiaal en kraters met licht materiaal. Daar zal zeker verder naar gekeken worden. Het zou een aanwijzing voor een verschil in samenstelling kunnen zijn.

zondag 24 juli 2011

Museum Boerhaave moet open blijven!

Mijn mond viel open toen ik het las. De bezuinigingen treffen Museum Boerhaave. Met als mogelijk gevolg: sluiting. Nou ja, veel gekker kun je het niet maken. Het museum moet dit jaar 700.000 euro aan eigen inkomsten zien te vinden in de rest van dit jaar of anders ....



Over ruimtevaartbudgetten

Ik ben een fan van de astronoom Neil deGrasse Tyson. Hij is een hele goede spreker en vaak grappig ook. Iemand heeft een toespraak van hem gecombineerd met beelden van de laatste shuttlevlucht.


Hij noemt een belangrijk punt: hoeveel het totale NASA budget is ten opzichte van het totale budget gaat er nu eigenlijk naar NASA? Een halve cent ten opzichte van een dollar. (Ten tijde van het Apollo project was het 5 cent op een dollar)

Dat deed me denken: hoeveel krijgt ESA eigenlijk ten opzichte van het totale budget? ESA heeft als totaal budget 4 miljard euro. Vergelijk dat met de ruwweg 13,5 miljard euro (19 miljard dollar in 2011). Oeps. Nu komt ESA's budget van afzonderlijke lidstaten, dus het is een stuk lastiger te vergelijken met de situatie in de Verenigde Staten.

Laat ik dan eens kijken naar het Nederlandse ruimtevaartbudget. Hoe is dat verdeeld?

Ik heb gekeken naar de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur (of wat er van over is) en Wetenschap (begroting voor 2011), maar daarin krijgt ESA slechts 33,2 miljoen euro. Volgens Wikipedia is de Nederlandse bijdrage 84,2 miljoen euro of 2,1% (België betaalt twee keer zoveel), dus waarschijnlijk komt er ook geld via andere posten naar ESA. Maar ESA krijgt ook weer geld van de Europese Unie, dus dat maakt het totaalplaatje nog lastiger.

Ook krijgt het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium van OCW 816.000 euro, 100 duizend minder dan vorig jaar en dat budget blijft de komende 5 jaar gelijk. (in de begroting vind je trouwens ook hoeveel astronomische instituten krijgen, zoals ESO, ASTRON en niet te vergeten ook een wetenschappelijk instituut als CERN).

De totale uitgaven in de miljoenennota van 2010 waren 272,1 miljard euro. Als je dan onze bijdrage aan ESA, NLR en de bijdrage aan ESA via de EU neemt, laat dat dan heel gunstig gezegd 100 miljoen zijn. Dan geven we van 1 euro 0,034 cent uit aan ruimtevaart.

Oeps. Ik zeg niets meer over het budget van NASA.


Bronnen: Rijksbegroting OCW, Wikipedia.

donderdag 21 juli 2011

De laatste shuttle geland

Om vier voor twaalf vanochtend is de space shuttle Atlantis geland op Kennedy Space Center. Het was de laatste landing van een space shuttle.


En daarmee gaat 30 jaar ruimtevaart in een lage aardbaan de boeken in. Het eind van een ruimtevaarttijdperk dat mij vanaf het begin geboeid heeft. Maar uiteindelijk was de shuttle te complex, onveilig en duur. Ik denk dat het een goede beslissing was om het programma te stoppen. Alleen: wat komt hierna?

dinsdag 19 juli 2011

Een herinnering aan Spirit

Ik was eigenlijk van plan aan een projectplan te schrijven, maar ik zie weer zoveel mooie dingen langs komen. Zoals een terugblik op de missie van Mars-rover Spirit, die zes jaar lang onderzoek deed in de Gusev krater.



Op het moment dat ik dit artikel post, is een soort - ik zou bijna zeggen - "herdenkingsdienst" gaande voor Spirit: http://www.ustream.tv/NASAJPL2.

Opportunity rijdt ondertussen nog steeds flink door richting de Endeavour krater. Al 32 km heeft de rover erop zitten sinds zijn landing en de kraterrand komt nu steeds meer in zicht:

Gisteren kwamen de beelden voor een nieuw panorama van Opportunity binnen. Unmannedspaceflight.com gebruiker jamescanvin maakte er deze compilatie van.

De kraterrand is nog 1,3 km ver weg volgens NASA's laatste update.

Bronnen: NASA, UnmannedSpaceflight.com.

De laatste shuttle verlaat ISS

Astronauten hebben Internet aan boord van ISS, zei het dat de verbinding doet denken aan de tijd van de ISDN modems. Maar dat stelt ze wel in staat ons alvast foto's toe te sturen via Twitpic. Astronaut Ron Garan stuurde vandaag deze prachtige foto's van Atlantis die ISS verlaat. De laatste space shuttle verlaat ISS.

Toen ik deze foto zag, moest ik onwillekeurig denken aan de schilderijen van Robert McCall, alhoewel ik er geen een zou kunnen aanwijzen.
Atlantis vliegt nog een keer rond ISS, voor zij afscheid neemt.
Morgen is de landing en dan.. Wel, dat was het dan: het ruimtevaartprogramma dat ik sinds mijn elfde gevolgd heb. Het heeft tenminste haar belofte ingelost van het bouwen en onderhouden van een ruimtestation. Nu moet ISS het zelf verder zien te rooien (met hulp van Russische Progress, Europese ATV, Japanse HTV en waarschijnlijk ook commerciële vrachtschepen).

Maar de grote ringvormige ruimtestations uit de schilderijen van Robert McCall, het ruimtestation als bouwplaats van satellieten, de fabrieken van materialen en medicijnen in de ruimte, en de springplank naar de Maan en planeten, dat is er nooit van gekomen.

Russische satelliet voor radio-astronomie gelanceerd

Al drie jaar schrijf ik aan het eind van het jaar wat we kunnen verwachten van de ruimtevaart in het nieuwe jaar (bijv. 2011). En tot nu toe kwamen drie zaken er elk jaar in terug: ESA's nieuwe Vega raket, de lancering van een Sojoez-raket vanaf lanceerbasis Kourou en de lancering van de Russische satelliet ten behoeve van radio-astronomie, de RadioAstron.

Wel, ik mag nu eindelijk zeggen dat een van die drie beloftes uiteindelijk is ingelost: de Spectr-R, onderdeel van een internationaal project genoemd RadioAstron, is gisteren gelanceerd vanaf lanceerbasis Baikonoer in Kazachstan. Deze satelliet, die een radio-antenne met een doorsnede van 10 meter heeft, was al 20 jaar in ontwikkeling en nu is hij dan eindelijk in een baan om de Aarde die reikt tot 340.000 km. Het komt aardig in de buurt van de afstand tussen de Aarde en de Maan.

De Spektr-R werd gisteren succesvol gelanceerd op een Oekraïnse Zenit-3F raket:


Nu zul je je misschien afvragen waarom Rusland een radio-telescoop de ruimte in stuurt. Van alle golflengten waarin astronomie gedaan wordt, is radio-astronomie iets waar de atmosfeer je nauwelijks stoort.

Wel er is iets interessants dat je kunt doen met radiotelescopen, namelijk radio-interferometrie. Dat wil zeggen: je kunt waarnemingen van hetzelfde object van meerdere radiotelescopen combineren, waardoor de metingen kunnen wedijveren met een telescoop ter grootte van de afstand tussen de radiotelescopen. Dus als Spektr-R op een afstand van 340.000 km van de Aarde staat en je combineert de metingen van een radiotelescoop op Aarde met die van Spektr-R, dan krijg je metingen van een virtuele telescoop ter grootte van 340.000 km.

De Spektr-R wordt getest. De 10-meter brede schotel moest helemaal uitklappen na de lancering. Foto: NPO Lavochkin

Met alle radiotelescopen van RadioAstron denkt men de centra van sterrenstelsels gedetailleerd te kunnen onderzoeken. Op die manier moet het onder andere mogelijk zijn meer te zien over hoe sterren worden aangetrokken door donkere materie.

De Europese Vega raket en de Sojoez-lancering vanaf Kourou komen er ook aan overigens. De Vega raket zou vroeg dit jaar gelanceerd worden en dat is inmiddels oktober geworden. De Sojoez is eveneens gepland voor oktober dit jaar. "Van uitstel komt afstel" zal ik maar zeggen.


Bronnen: The Planetary Society blog, Spaceflightnow.com, Wikipedia.org

maandag 18 juli 2011

ISS en de shuttle op klaarlichte dag en een aurora vanuit de ruimte

Youtube-gebruiker messierhunter maakte dit filmpje van ISS en de shuttle door een 200 mm telescoop en een videocamera die geschikt is voor astrofotografie:



Waanzinnig hoeveel je kunt zien van het ruimtestation en de shuttle.

Aan boord van ISS zijn inmiddels ook een paar bijzondere foto's geschoten, zoals deze foto's van het zuiderlicht (Aurora Australis)

Rechts de shuttle Atlantis, in het midden de Orbiter Boom Sensor System en links het groene licht boven de Aarde: een aurora boven het zuidelijk halfrond.
Twee dagen voor de vorige foto werd het zuiderlicht ook al waargenomen.
Op deze close-up van de aurora kun je zien dat een aurora zich op grote hoogte afspeelt in de atmosfeer.

Nog een paar andere foto's van de laatste shuttle-missie:


Astronaut Ron Garan aan het werk op de laatste ruimtewandeling van het shuttle-tijdperk. Onder hem is de Perzische Golf te zien.
Astronaut Mike Fossum brengt het Robotics Refueling Mission instrument naar ISS. Het is een experiment om te laten zien dat je met een op afstand bestuurde robot een satelliet zou kunnen voorzien van nieuwe brandstof.
Morgen ontkoppelt de shuttle en donderdag komt Atlantis voor de laatste keer naar huis.

Bronnen: NASA, Bad Astronomy blog

zondag 17 juli 2011

Dawn in een baan om Vesta

Het is gelukt: de NASA ruimtesonde Dawn is in een baan rond de asteroïde Vesta gekomen. Vesta zelf trok Dawn in zijn baan. Afhankelijk van Vesta's massa zou Dawn eerder of later in een baan komen. We kenden het precieze gewicht van Vesta nog niet. Maar dat zal een van de zaken zijn dat Dawn gaat bepalen. Eerder deze week zond Dawn deze foto van Vesta:

Vesta vanaf 41000 km. We zien groeven, bulten en kraters. De bulten zouden vulkanisch van aard kunnen zijn. Vesta is net groot genoeg om vulkanische activiteit te tonen. Het aantal kraters is vrij laag. Links is ook een hoge rotswand te zien. (Het deed mij een beetje denken aan Uranus-maan Miranda).

Dawn zal een jaar rond Vesta blijven en daarbij zijn baan steeds verlagen. Wetenschappers hopen in Vesta een stukje van het vroege zonnestelsel te kunnen onderzoeken. Het idee is dat Vesta zich vormde als een planeet, maar nooit volwaardig werd en dat het uit het materiaal bestaat waar ook de Aarde uit is ontstaan.

Na een jaar vertrekt Dawn richting de grootste asteroïde en dwergplaneet Ceres.

Bronnen: NASA

vrijdag 8 juli 2011

Space shuttle Atlantis gelanceerd op de laatste missie

Het weer rond Kennedy Space Center was zo slecht de afgelopen week, dat een lancering van missie STS-135 er niet zo in leek te zitten. Maar vanmiddag is Atlantis keurig op tijd vertrokken. Dat alleen al is uitzonderlijk voor een shuttle missie.


De laatste missie van een space shuttle ooit is een logistieke missie. Atlantis brengt voornamelijk reserveonderdelen bij ruimtestation ISS.

De bemanning bestaat uit slechts vier astronauten. Dat is sinds de zesde shuttle missie in 1983 niet meer voorgekomen. Alle vier vlogen eerder in de ruimte.

donderdag 7 juli 2011

Beelden uit het zonnestelsel

Laat ik meteen maar spectaculair beginnen met een komeet die opgeslokt wordt door de Zon. Het is aan te raden om deze video in HD te bekijken, dan zie je de komeet het best.



Kometen worden regelmatig opgeslokt door de Zon. Maar pas sinds we satellieten hebben als SOHO (sinds 1995) en het Solar Dynamics Observatory (sinds 2009) weten we hoeveel kometen er heel dicht langs de Zon komen. SOHO heeft op die manier 2000 kometen ontdekt.

En deze kwam te dicht bij en werd uiteindelijk (buiten beeld) opgeslokt. De beelden zijn genomen met het Solar Dynamics Observatory.

Een "stukje verder" in het zonnestelsel, in een baan rond Mercurius, is NASA's MESSENGER satelliet bezig deze planeet in kaart te brengen. Hoe weinig we nog weten van Mercurius blijkt wel uit het feit dat deze 150 km brede krater nog geen naam heeft.

Je kunt zeggen wat je wilt, maar Mercurius lijkt veel op de Maan. Hooguit kent Mercurius meer barsten doordat deze planeet zo dichtbij zo lang bakt in de Zon. Een dag op Mercurius duurt 56 Aardse dagen en 15 uren. Ook staat Mercurius veel meer bloot aan uitbarstingen en zonnewind. De Maan en Mercurius zijn trouwens heel verschillend van samenstelling.

Dan vliegen we heel even langs Aarde, waar de bemanning van ISS nog een mooi plaatje schoot van Italië bij nacht.

Zuidelijk Italië en Sicilië. Links een Russisch zonnepaneel.
(De lancering van de shuttle Atlantis is trouwens nog steeds morgen gepland, maar er zijn twijfels over het weer. Het stormt en onweert rond de Cape deze week.)

Dan op naar de asteroïdengordel, waar NASA's Dawn missie op weg is naar de vierde grootste asteroïde Vesta. Hoe dichterbij Dawn komt, hoe scherper de plaatjes worden.
Deze foto werd geschoten op 1 juli op een afstand van 100.000 kilometer. Officieel komt Dawn 17 juli aan bij Vesta.

Rond Jupiter hebben we (nog) niets. In augustus moet een nieuwe missie naar Jupiter gestuurd worden: Juno. Jammer genoeg niet uitgenodigd voor de Tweetup.

Maar Cassini maakt het goed met een foto van de witte storm van Saturnus. Deze storm is inmiddels Saturnus helemaal rond geraasd en hij is nu zichzelf tegen gekomen.
De storm op Saturnus is inmiddels ongeveer 300.000 km lang. Maar dat is nog niets. Stormen hebben in het verleden heel de atmosfeer van Saturnus in beroering gebracht. Deze storm brengt ook een hoop radio ruis teweeg, wat er op wijst dat het in de storm flink onweert.
Close-ups van de storm zijn er ook.
De storm in valse kleuren. Hij is 15.000 km breed, ofwel meer dan de diameter van de Aarde. Blij dat ik daar niet op vakantie ben.

Buiten het geweld van de atmosfeer Saturnus spelen twee manen verstoppertje.
Op de voorgrond Titan met zijn dichte atmosfeer. Erachter is Rhea.
En dat is het einde van deze toer door het zonnestelsel. Vergeet de fooi voor de gids niet.

Bronnen: Bad Astronomy blog, Planetary Society blog, UniverseToday

woensdag 6 juli 2011

Wetsvoorstel om opvolger Hubble te schrappen in congres

Met het stoppen van het shuttle programma was het lot van de Hubble Space Telescope ook getekend. Een onderhoudsvlucht die Hubble voorziet van nieuwe gyroscopen, zonnepanelen, thermische dekens of nieuwe wetenschappelijke instrumenten zit er zonder shuttle niet in. Sinds de laatste onderhoudsvlucht in 2009 kan Hubble er wel weer even tegen, maar onvermijdelijk zullen onderdelen op den duur gaan haperen (voornamelijk de gyroscopen), tot er geen wetenschap meer gedaan kan worden.

"Maar niet getreurd", heeft NASA altijd gezegd, "er komt een opvolger aan: de James Webb Space Telescope". Deze telescoop heeft een spiegel van 6,5 meter en hij moet vanaf L2 (of het tweede Lagrange-punt) waarnemingen doen. Hubble's spiegel is 2,4 meter.

De James Webb Space Telescope moet op het L2 punt opereren, waar de zon altijd verduisterd wordt door de Aarde. Verder heeft de JWST een zet thermische


Er is wel een groot verschil met Hubble: de James Webb kijkt alleen in infrarood. Hoe mooi de plaatjes in zichtbaar licht ook zijn, infrarood biedt de kans door stof heen te kijken, waardoor je beter ziet wat er van binnen objecten als nevels, sterrenstelsels en dergelijke afspeelt.

Qua project loopt het echter niet goed. De James Webb zou in 2013 gelanceerd moeten worden, maar vorig jaar werd het project onafhankelijk onderzocht en bleek dat een lancering in 2015 pas haalbaar zou worden en waarschijnlijker zou het 2017 of 2018 worden. Ook was het project met 1,4 miljard dollar over budget gegaan (waardoor het in totaal 6,8 miljard dollar zou gaan kosten). Onder astronomen is de nieuwe telescoop de Just Wait Space Telescope gaan heten.

De eerste spiegels van de James Webb zijn al klaar. Er moeten in totaal 18 segmenten komen.

En nu ligt er dus een wetsvoorstel in het Amerikaanse congres om de James Webb helemaal te schrappen wegens "slecht management", zo staat in het wetsvoorstel. Het wetsvoorstel beslaat overigens veel meer dan de James Webb Space Telescope alleen. Er wordt sowieso ontzettend in wetenschap gesneden in dit voorstel.

Dit is niet de tijd in de VS voor ambitieuze wetenschappelijke projecten die over hun budget gaan.

dinsdag 5 juli 2011

Vrijdag start de laatste shuttlemissie

Opgelet: vrijdagmiddag 17:26 wordt de allerlaatste space shuttle gelanceerd met een bemanning van vier personen. Het reisdoel is, zoals gewoonlijk, ruimtestation ISS. Space shuttle Atlantis heeft aan boord een logistieke module, de Rafaello, met bevoorrading, een extra ammonia pomp en een extra vriezer.

De astronauten van missie STS-135 landden gisteren op Kennedy Space Center.
De missie kent een ruimtewandeling en de hele missie duurt 12 dagen.

Ik hoop later deze week nog wat dieper op de missie in te gaan.

donderdag 30 juni 2011

Een berg in het midden van de Tycho krater

Sinds 2009 maakt de Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) hoge resolutie foto's van het maanoppervlak. LRO kan objecten van een halve meter waarnemen. Gisteren werd een mooie foto gepubliceerd van de berg in de krater Tycho.

Voor ik je die foto laat zien wil ik je eerst even Tycho voorstellen, want het is een van de makkelijkst vindbare kraters op de maan (wanneer hij aan die kant verlicht is natuurlijk):
Dit is een foto van mij van de maan door mijn 200 mm Dobson telescoop met een oculair van 21 mm. Tycho is de grote krater (85 km doorsnede) linksboven. Het is de krater die lijkt uit te stralen over de helft van deze foto.
Tycho is met 110 miljoen jaar een relatief jonge krater op de maan.Dat zie je ook omdat de ejecta van de inslag over een groot deel van de maan verspreid zijn, wat betekent dat hij daar als een van de laatste aankwam. Zulke nieuwe kraters hebben vaak ook scherpere kenmerken.

Om een beter beeld te geven, zo ziet Tycho eruit in de breedveldcamera van LRO:


En hier is de berg in die krater, gemaakt door de hoge resolutie camera van LRO:

LRO maakte deze foto van de kraterberg(en) in Tycho onder een hoek(65 graden). Deze foto is 15 km breed en de berg is 2 km hoog. De toppen zijn nog vrij scherp.

Hier is een close-up:
Op de berg ligt een enorm rotsblok: deze is 120 meter breed.
Dat rotsblok is enorm. Zo'n beetje het formaat van een voetbalstadion. LRO maakte eerder een foto van dit rotsblok recht van boven:

Nu is de vraag: waar kwam dit rotsblok vandaan? Als het uit de ruimte kwam, zou het als een krater inslaan. Het is uiteraard ook niet de berg afgerold. Dat is iets voor de geologen om uit te zoeken.

Bronnen: Bad Astronomy Blog, de LROC website